İNSANA YAKIŞAN İŞ BAĞLAMINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

 

 

Çalışma hayatı insan yaşamında fizyolojik, psikolojik ve sosyal etkileriyle sağlık ve esenliği etkileyen en önemli bileşenlerdendir.

Çok boyutlu olan sağlık ve esenlik için doğrudan ve dolaylı olarak etkiye sahiptir.

Bu nedenle sadece para kazanma ya da hayatta kalabilme olgusu olarak görülmemelidir.

Çalışan insanın vaktinin büyük bir kısmı işyerinde geçer, sağlığını etkileyen faktörler iş yaşamı içinde yer alır çoğunlukla sosyal çevresini de iş ortamı oluşturur.

Çalışma yaşamı ve işle ilgili olması gereken en önemli koşulların bir araya toplandığı ve mutlaka her çalışan için gerçekleştirilmesi gereken kavram ise insana yakışan iş kavramıdır.

İnsana yakışan iş kavramının dört temel unsuru mevcuttur:(1,2)

1.  İstihdamın teşvik edilmesi

2. Sosyal güvenlik ve emek koruması da dahil olmak üzere çalışanlara sosyal koruma sağlanması ve geliştirilmesi

3.   Sosyal diyaloğun teşvik edilmesi

4.   Çalışma yaşamında temel hakların sağlanması

İnsana yakışır istihdamın şekilde görülen farklı özetinde (3) ise en üstte yer alan güvenli çalışma çevresi ile katılım ve motivasyon tamamen iş sağlığı ve güvenliği sistemlerini doğrudan ilgilendirmektedir.

İş sağlığı ve güvenliği sistemleri aynı zamanda istihdam ulaşma basamaklarında da uygun işe yerleştirme kuralı ile etkilidir.

İnsana yakışır işe erişim ile kısıtlı olmayıp çalışanlar ve aileleri için güçlendirme ve koruma sağlayan işlere erişimi, adil ve eşit erişimi sağlamak zorunda olup işyerinde ayrımcılık, taciz olmaması, söz sahibi olma fırsatları ve kendi seçtikleri temsil yoluyla katılım gibi   temel haklar da sağlanmalıdır. 3 Güvenli çalışma koşulları, yeterli boş zaman ve dinlenme sunulmalıdır. Bu olması gerekenlerin çoğunluğu yine iş sağlığı ve güvenliği sisteminin temel taşlarındandır.

İnsana yakışan işin temel taşlarının İSG sistemleri ile bu denli uyuşmasından anlaşılması gereken şudur:

İş Sağlığı ve Güvenliği olgusunu tam olarak hayata geçirmiş yönetimler ve işyerleri İnsana Yakışan İş kavramının gerektirdiği koşulların birçoğunu yerine getirmiş olurlar.

Bu da İSG sistemlerinin insan yaşamında, toplum refahında ne kadar önemli olduğunu ortaya koyan önemli bir göstergedir.

Saygılarımla

23.06.2025

Dr. F. Yonca AYAS (PhD)

Kaynaklar:

1.        ILO (1999) “Decent Work: Report of the Director-General”, International Labour Conference, 87th Session, Geneva: ILO.

2.        ILO (2008a) “ILO Declaration on Social Justice for a Fair Globalization”, 10 June, Geneva,

3.        ILO (2015) “Decent Work and the 2030 Agenda for Sustainable Development”,